Hầu hết các trường hợp đau răng hay rụng răng ở người trẻ tuổi đều là do bệnh tủy răng gây ra. Nắm được các nguyên nhân cũng như các bệnh ở tủy răng thường gặp có thể giúp quá trình phòng ngừa và điều trị được hiệu quả hơn.
1. Tủy răng và nguyên nhân gây bệnh tủy răng
Tủy răng là một tổ chức các mô liên kết nằm trong khoang tủy, gồm các mạch máu, bạch mạch và các dây thần kinh. Tủy răng được bao bọc xung quanh bởi mô ngà cứng và có cấu tạo gồm 2 phần: tủy buồng và hệ thống ống tủy. Chức năng chính của tủy răng là dẫn truyền thần kinh và nuôi dưỡng răng.
Bệnh lý liên quan đến tủy răng là tình trạng khá phổ biến, thường xuất phát từ biến chứng của bệnh sâu răng khiến cho các thành phần mô học tủy răng bị viêm nhiễm, thậm chí hoại tử. Sâu răng lâu ngày không được điều trị là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn tồn tại và xâm nhập vào răng bị hở tủy gây bệnh.
Bên cạnh đó cũng còn một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến các bệnh ở tủy răng như:
- Viêm tủy, viêm quanh răng do vi khuẩn
- Nhiễm độc hóa chất như chì, thủy ngân
- Mạch máu nuôi tủy răng bị đứt do sang chấn vật lý
- Mòn răng, mẻ hoặc vỡ răng
- Sự thay đổi đột ngột của áp suất môi trường xung quanh
2. Các bệnh thường gặp ở tủy răng
- Viêm tủy có hồi phục
Viêm tủy răng có hồi phục là dạng bệnh ở tủy răng ở mức độ nhẹ, do tình trạng sâu răng không được phát hiện và điều trị kịp thời gây ra. Thường bệnh nhân bị viêm tủy răng có hồi phục không có bất kỳ biểu hiện đặc trưng nào. Nếu có thì chỉ là cảm giác răng nhạy cảm khi gặp các tác nhân kích thích như lạnh hoặc nóng, ăn chua, cảm giác răng ê buốt không kéo dài. Những biểu hiện này sẽ biến mất ngay khi không còn kích thích.
Trên thực tế, viêm tủy răng có hồi phục thường hiếm gặp bởi nó là tình trạng viêm tủy mức độ nhẹ và không có triệu chứng nên thường bị bỏ qua. Người bệnh chỉ khi có cảm giác đau thì mới đi khám và phát hiện khi viêm tủy đã tiến triển đến giai đoạn nặng hơn.
- Viêm tủy không hồi phục
Viêm tủy răng không hồi phục bao gồm hai dạng không đau hoặc đau. Ở dạng đau của viêm tủy răng không hồi phục, người bệnh có thể thấy xuất hiện các cơn đau tủy điển hình như:
- Cơn đau tự nhiên
- Cơn đau lan nửa mặt và đau nửa đầu cùng bên
- Đau thành vùng, không xác định chính xác được vị trí răng bị đau
- Cơn đau có thể chỉ trong vài phút hoặc có thể kéo dài hàng giờ
- Cơn đau diễn biến nặng khi thay đổi tư thế hoặc có kích thích nóng/lạnh.
Đối với thể không đau của viêm tủy răng không hồi phục có thể phát hiện thông qua thăm khám lâm sàng khi thấy răng bị hở tủy có hiện tượng lốm đốm vàng, khối màu đỏ sẫm hoặc có lỗ sâu răng.
Viêm tủy răng gây ra các cơn đau cho người bệnh
- Viêm tủy cấp
Người bị viêm tủy cấp thường có các triệu chứng điển hình như:
- Cơn đau tự phát thường xảy ra vào ban đêm và có thể kéo dài
- Khi có thức ăn rơi vào lỗ sâu hoặc sự thay đổi nhiệt độ đột ngột kích thích cơn đau
- Cơn đau âm ỉ liên tục hoặc đau nhói thành từng cơn.
Người bệnh có thể quay trở lại sinh hoạt hoàn toàn bình thường khi cơn đau kết thúc. Tuy nhiên, trường hợp viêm tủy cấp xuất hiện mủ thì các cơn đau sẽ trở nặng và dữ dội hơn:
- Cảm giác như có trống gõ trong tai
- Đau giật như mạch đập
- Răng bị đau nhô lên cao hơn bình thường và có hiện tượng lung lay nhẹ
- Viêm tủy mãn tính
Dạng bệnh này thường gặp ở những người trẻ tuổi. Viêm tủy răng mạn tính do các kích thích liên tục với cường độ nhẹ gây ra và tác động đến mô tủy giàu mạch máu.
Cơn đau của viêm tủy răng mạn tính thường có những đặc điểm như kéo dài nhiều giờ liền, đau tự nhiên và âm ỉ, đau theo từng cơn mà khoảng cách giữa các cơn đau là rất ngắn. Ngoài ra cũng có những trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng cụ thể nào mà chỉ hơi nhói đau nhẹ khi nhai thức ăn.
Khi khám lâm sàng, nếu là viêm tủy mạn tính thì bác sĩ sẽ phát hiện được nốt đỏ mọc giữa chân răng.
- Hoại tử tủy
Một số trường hợp bị hoại tử răng sẽ trải qua cảm giác đau buốt. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp còn lại không có bất kỳ triệu chứng đau nào, cơn đau chỉ xuất hiện khi ổ viêm nhiễm, hoại tử lan đến chân răng.
Các bệnh ở tủy răng ở giai đoạn ban đầu có thể không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người bệnh. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời bệnh có thể tiến triển nặng hơn thành viêm tủy mạn tính hay hoại tử tủy. Việc răng bị hoại tử chết tủy tích tụ lại ở chân răng hoặc lây lan sang các răng liền kề có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.